တရားအားထုတ်ခြင်း၏ အဓိကကျင့်စဉ်များ
ဝိပဿနာတရားအားထုတ်ရာတွင် အခြေခံမရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ကျင့်စဉ်နည်းလမ်းများအတွက် လမ်းညွှန်။
အခြေခံအုတ်မြစ် – သတိနှင့် ပညာ
သတိထားရုံနဲ့ မပြီးသေးပါဘူး။ ဝိပဿနာဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာဖို့အတွက် အသိအမြင် သဘောထား မှန်ကန်ဖို့ လိုပါတယ်။ အရာအားလုံးဟာ သဘာ၀တရားတွေ၊ “ ငါ” မဟုတ်ဘူးလို့ စိတ်ထဲမှာ မှတ်ယူထားပြီး အားထုတ်ကြရမှာပါ။ ကိုယ်နဲ့ အဆင်ပြေဆုံး၊ အထင်ရှားဆုံး အာရုံတစ်ခုခုကို ရွေးချယ်ပြီး သတိနဲ့ အောက်မေ့ လေ့ကျင့်နိုင်ပါတယ်။ ပေါ်ရာပေါ်ရာ ထင်ရှားရာ အာရုံကို ရှုနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ကာယသည် စတင်ရန် အလွယ်ကူဆုံးနေရာဖြစ်ပါတယ်။ အဓိကကျသော မူကိုသိရှိရန် လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုစီကို နှိပ်ပါ။
ဝင်သက်ထွက်သက်ကို သတိပြုခြင်း
နှာသီးဖျားတွင် လေဝင်လေထွက်၏ အထိအတွေ့သဘောကို သိရှိနေခြင်း။
အဓိကမူ – ထွက်သက်ဝင်သက်ထက် ၎င်းကိုသိသော သတိဖြစ်နေမှုက ပိုအရေးကြီးသည်။
ဣရိယာပုထ်ကို သတိပြုခြင်း
လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ ရပ်ခြင်း၊ ထိုင်ခြင်းတို့တွင် ကိုယ်ခန္ဓာ၏ ထိမှု၊ လှုပ်ရှားမှု၊ တိုးသဘော၊ တင်းသဘောများကို သိရှိနေခြင်း။
ပညာအမြင် – “ ငါလမ်းလျှောက်နေသည်” အစား “ လမ်းလျှောက်ချင်တဲ့စိတ်ကြောင့် ရွှေ့လျားမှုဖြစ်၊ ရုပ်ဖြစ်မှုအာရုံကြောင့် ထိမှုသိမှုဖြစ် စသည့် သဘောဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်နေသည်” ဟု သမာဓိအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ရှုမြင်ပါ။
ဖောင်းပိန်ကို သတိပြုခြင်း
ထွက်သက်ဝင်သက်တိုင်းတွင် ဝမ်းဗိုက်၏ တိုးသဘော၊ တင်းသဘောများကို အဆက်မပြတ် ရှုမှတ်ခြင်း။
အဓိကမူ – ၎င်းသည် လွင့်ပါးတတ်သောစိတ်ကို ကျောက်ချရပ်နားရန် တည်ငြိမ်ပြီး စည်းချက်ကျသော အာရုံကို ပေးသည်။
အထိအတွေ့ကို သတိပြုခြင်း
လက်ချင်းထိခြင်း သို့မဟုတ် ထိုင်ခုံပေါ်တွင် ကိုယ်ခန္ဓာထိတွေ့မှုကဲ့သို့သော အထိအတွေ့နေရာများကို သတိပြုခြင်း။
ပညာအမြင် – “ လက် သို့မဟုတ် ခွက်” ဟုမမြင်ဘဲ မာခြင်း၊ ပျော့ခြင်း၊ ပူခြင်းကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်မပါသည့် “ တတိတစ်ခု အသစ်ဖြစ်ပေါ်လာသည့်” ခံစားမှုသဘောသက်သက်များကို ရှုမြင်ပါ။
အရှိကို အရှိအတိုင်း ရှင်းလင်းစွာသိမြင်ခြင်း
ဉာဏ်နဲ့ မြင်အောင် ကြည့်နိုင်ဖို့အတွက် ပထမဆုံးအဆင့်ကတော့ ရှုမှတ်တဲ့အခါမှာ ပညတ်တွေကို ဖယ်ပြီး ပရမတ်သဘောသက်သက် ကိုပဲ ကွက်ကွက်လေး၊ ကွက်ကျားလေး သိအောင် ကြိုးစားရမှာပါ။ ရှေ့စိတ်က အရှိတရားကို သိမြင်ပြီး ရှေ့စိတ်ပရမတ်နဲ့ နောက်စိတ်ပညတ်ကို ဆက်စပ်နားလည်တတ်လာရင်၊ အာရုံနဲ့စိတ် အကြောင်းအကျိုး သဘောတရားတွေပဲလို့ သိပြီး၊ ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တ၀ါ “ ငါ” “ သူ” လို့ တကယ် မယူတော့ပါဘူး။ သုံးရုံပဲသုံးပြီး မစွဲတော့ပါဘူး။ အဲလို အစွဲတွေလျော့ရင် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟဆိုတဲ့ ကိလေသာတွေ လျော့လာပါတယ်။ ကိလေသာ နည်းနည်းလျော့ရင် နည်းနည်းနိဗ္ဗာန်ပါ။ များများလျော့ရင် များများနိဗ္ဗာန်။ ကိလေသာ လုံး၀မရှိတော့ရင် အပြီးနိဗ္ဗာန်ပါ။
ရှေ့စိတ် (ပရမတ်အာရုံသိမှု၊ ၀ိဉာဏ်သိ)မှ နောက်စိတ် (သညာသိ၊ ပညတ်သိ) သို့
ရှေ့စိတ်
(ဝိညာဏ်)
အာရုံတစ်ခု၏ အရှိကိုအရှိအတိုင်း သိမြင်မှု (ဥပမာ – အသံတုန်ခါမှုသက်သက်)။
နောက်စိတ်
(သညာသိ၊ အယူအစွဲသိ)
ရှေ့စိတ်က အာရုံသိမှုကို နာမည်ပေး၊ အယူတစ်ခုဖန်တီးပြီး အစွဲနှင့် တုံ့ပြန်သည် (ဥပမာ – “ ဒါက ကားဟွန်းသံပဲ၊ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စရာပဲ” )။
လက်တွေ့နည်းလမ်း – “ တတိယတစ်ခု သတိပြု၊ ပစ္စုပ္ပန် တည့်တည့်ရှု”
“ တတိယတစ်ခု” ဆိုတာ အကြောင်းတရားတွေ (ဥပမာ – အာရုံ နဲ့ ဒွါရ၊ ဒါမှမဟုတ် အရာဝတ္ထုနှစ်ခုတို့) တိုက်ဆိုင် ထိခတ်လို့ အသစ်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အကျိုးတရားကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီအကျိုးတရားဆိုတာ ပထမဆုံး အသစ်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အသိစိတ် (ဝိညာဉ်) ဒါမှမဟုတ် အဲဒီအသိစိတ်က သိလိုက်တဲ့ ပရမတ် သဘောတရား (ဥပမာ – ထိမှုသဘော၊ အရသာသဘော) ပါပဲ။ တတိယတစ်ခုကို focus မိအောင် လုပ်နိုင်ပြီဆိုရင် သမာဓိက လုံလောက်ပြီ။ အကျိုးတရားကိုမြင်ရန် အကြောင်းတရားတစ်ခုကို နှိပ်ပါ။
အကြောင်းတရား ၁
ခြေဖဝါး
အကြောင်းတရား ၂
ကြမ်းပြင်
“ တတိယတစ်ခုအသစ်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ထိမှုသဘော” (အကျိုးတရား)
???
အကြောင်းတရား ၁
လျှာ
အကြောင်းတရား ၂
အစာ
“ အရသာ (ချို၊ ချဉ်၊ ငန်၊ စပ် စတဲ့ ရသာရုံ ပရမတ်သဘော)” (အကျိုးတရား)
???
အကြောင်းတရား ၁
လျှာ
အကြောင်းတရား ၂
ရေ
“ အေးတဲ့သဘော (တေဇောဓာတ် ပရမတ်သဘော)” (အကျိုးတရား)
???
သတိ၊ ဝီရိယနှင့် ပစ္စုပ္ပန်
သတိလေး အာရုံပေါ်မှာ တည်မြဲနေအောင် ထိန်းသိမ်းရန် ဝီရိယ (*viriya*) လိုအပ်သည်။ စိတ်ပျံ့တယ်ဆိုတာ သမာဓိမရှိလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ၀ီရိယမရှိလို့ပါ။ သတိကို အာရုံပေါ်မှာ ဆက်တိုက် တည်နေအောင် ဝီရိယက နောက်ကနေ အားထည့်ပြီး ပံ့ပိုးမထားနိုင်လို့၊ supporting မလုပ်ပေးနိုင်လို့ပါ။ ဝီရိယနှင့် သတိတို့ အားကောင်းပြီး ပစ္စုပ္ပန်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ရုပ်နာမ်အခိုက်အတန့်လေး (တတိယတစ်ခု) ကိုပဲ သတိကပ်ပြီး အမှန်အတိုင်း သိနေတဲ့အခါမှာ၊ ကိုယ့်စိတ်ဟာ ဖြစ်ဆဲ ပစ္စုပ္ပန်မှာပဲ တည်ငြိမ်နေတဲ့အတွက် အတိတ်နဲ့ အနာဂတ်ဆိုတဲ့ အချိန်ရဲ့ အနှောင်အဖွဲ့ကနေ ယာယီအားဖြင့် လွတ်မြောက်လာပါတယ်။ ဒါဟာ ဝိပဿနာရဲ့ အဆင့်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကာလလွတ်မြောက်မှု (ဝိမုတ္တိ) ရဲ့ အစ ပျိုးခြင်းပါပဲ။
ဝီရိယကို တည်ဆောက်ခြင်း
ဝီရိယသည် သတိကိုအဆက်မပြတ်ဖြစ်စေပြီး စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းမှကာကွယ်ပေးသော အား Power ဖြစ်သည်။
“ စိတ်သည် တောရိုင်းနွားဖြစ်သည်။ သတိသည် ကြိုးဖြစ်သည်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသည် ချည်တိုင်ဖြစ်သည်။ ဝီရိယသည် နွားကိုချည်ထားသောကြိုးကို ချည်တိုင်သို့ တင်းကျပ်စွာ ဆွဲထားသော ခွန်အားဖြစ်သည်။“
ပစ္စုပ္ပန်၏ စွမ်းအား
စိတ်သည် ပစ္စုပ္ပန်တွင် ကျောက်ချရပ်နားသောအခါ၊ ၎င်းသည် အချိန်၏နှောင်ဖွဲ့မှုမှ ယာယီလွတ်မြောက်သည်။ စိုးရိမ်ပူပန်မှု သို့မဟုတ် နောင်တရစရာအတွက် နေရာမရှိပါ။
ယာယီလွတ်မြောက်ခြင်း (ဝိမုတ္တိ)
- အတိတ်မှ လွတ်မြောက်ခြင်း (နောင်တ၊ ဝမ်းနည်းမှု)။
- အနာဂတ်မှ လွတ်မြောက်ခြင်း (စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ တဏှာ)။
တရားထိုင်ရင် အဓိကကြုံရမယ့် အနှောင့်အယှက်များကို ဖြေရှင်းနည်း
တရားထိုင်နေစဉ် အနှောင့်အယှက်များ သဘာဝအတိုင်း ပေါ်ပေါက်လာမည်ဖြစ်သည်။ အောက်ပါနည်းလမ်းများသည် အဖြစ်အများဆုံး အနှောင့်အယှက်သုံးခုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ဖြစ်သည်။
စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းကို ကိုင်တွယ်ခြင်း
စိတ်ပျံ့လွင့်တာဟာ သဘာဝပါပဲ။ ရည်မှန်းချက်မှာ အတွေးမရှိစေရန်မဟုတ်ဘဲ၊ စိတ်ပျံ့သွားတာကို ချက်ချင်း သိဖို့ပါ။
- ချက်ချင်းသိပါ- “ အာ၊ ငါ့စိတ်လွင့်သွားပြီ” ဟု ချက်ချင်းသိလိုက်တာဟာ သတိတရားရှိလို့ပါ။ စိတ်မပျက်ပါနှင့်။
- မူလကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံသို့ ပြန်လာပါ- ညင်ညင်သာသာလေး၊ ကိုယ့်စိတ်ကလေးကို အသိအမှတ်ပြုပြီး “ အော် စိတ်ကလေး အပြင်ရောက်သွားတာကိုး၊ ကဲ အာရုံဆီ ပြန်သွားစို့” ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ ပြန်ခေါ်လာရုံပါပဲ။ ဒီလို မူလအာရုံဆီ ပြန်ဆွဲခေါ်လာတဲ့ အားထုတ်မှုဟာ ဝီရိယပါ။
English 
ဗမာစာ